Գրականություն

1. Կարդա տեքստը, բացատրիր՝ ինչ է նշանակում «սեփական» բառը և որտեղից է ծագում։

Սեփական բառը ծագել է սեպուհ բառից։ Սեպուհ նշանակում է իշխան։ Բայց սեփական բառը նշանակում է քեզ պատկանող ինչ-որ մի բան։

1. Տեքստից գտիր հնչյունափոխված բառերը (8 բառ՝ կրկնվողները չհաշված)։

Նշանակում է-նիշ-ի սղվել է
Սեպհական-սեպուհ-ու սղվել է
Հնում-հին-ի սղվել է
Գրվելիս-գիր-սղվել է
Արևմտահայերեն-արևմուտք-ու դարձել է գաղտնավանկի ը
Գրություն-գիր-ի սղվել է
Գլխավոր-գլուխ-ու սղվել է

1. Տեսքտից գտիր մի բառ, որի բոլոր վանկերը բաց են։
2. Տեքստից գտիր միջոցով, նշանակություն, հիմա, սոսկ բառերի հոմանիշները։

Միջոցով-օգնությամբ
Նշանակություն-
Հիմա-այժմ
Սոսկ-միայն

1. Գտիր դիմավոր բայերը, որոշիր քերականական հատկանիշները։

Ունեցել ենք-վաղակատար անցյալ, 1-ին դեմք, հոգնակի, սոսկածանցավոր, ներգործական
Ունենք-անկատար ներկա, 1-ին դեմք, հոգնակի, սոսկածանցավոր, ներգործական
Նշանակում է-անկատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի, պարզ, չեզոք
Հավաքվեցին-անկատար ներկա, 3-րդ դեմք, հոգնակի, պարզ, չեզոք
Կազմվել է-վաղակատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի, կրավորական, կրավորական
Պահպանվում է-անկատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի, կրավորական, կրավորական
Միացել է-վաղակատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի, սոսկածանցավոր, չեզոք
Դարձել է-վաղակատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի, սոսկածանցավոր, չեզոք
Փոխվել է-վաղակատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի, կրավորական, կրավորական
Ասում է-անկատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի, պարզ, ներգործական
Ավելացնեմ-անկատար ներկա, 1-ին դեմք, եզակի, սոսկածանցավոր, ներգործական
Չի նշանակել-
Կասի-

1. Գտիր անդեմ բայերը, որոշիր՝ որ դերբայն է, որ խոնարհման է, որ սեռի է, ածանցավոր է, թե՞ պարզ։

Գրվելիս-համակատար, կրավորական, կրավորական
Հաջորդող-ենթակայական, պարզ, ներգործական
Միացել-անորոշ, սոսկածանցավոր, չեզոք

1. Ընդգծված բառերը ձևաբանական վերլուծության ենթարկիր։

Պ.Բեդիրյան, «Բառերի խորհրդավոր աշխարհից»
«Սեփակա՞ն», թե «Իշխանական»

Խոսքը սեփական բառի առաջացման մասին է։
Ունեցել ենք (և ունենք) մի բառ՝ սեպուհ, որ նշանակում է «իշխան». «Խորհրդի հավաքվեցին սեպուհները՝ Վարազդատ սեպուհը և մյուսները» (Դերենիկ Դեմիրճյան, «Վարդանանք»)։ Սրանից -ական ածականակերտ ածանցի օգնությամբ կազմվել է սեպհական ածականը. հնում բառը հենց այդպես էլ գրվելիս է եղել, հիմա էլ արևմտահայերենում այս գրությունը պահպանվում է։ Փաստորեն նշանակում է «իշխանական»։ Հետագայում է, որ Պ-ն հաջորդող Հ-ի հետ միացել, դարձել է Փ, ու բառի իմաստի հետ փոխվել է և հնչյունական կողմը՝ սեփական։
Այժմ ո՞ւմ մտքով կանցնի, որ երբ ասում է սեփական տուն, իրականում ասում է իշխանական տուն։
Ավելացնեմ, որ սեպուհ ժամանակին միայն «իշխան» չի նշանակել, այլև «գլխավոր, առաջնակարգ,կարևորագույն»։ Արևմտահայը կասի՝ «Ասիկա է մեր սեպուհ նպատակը»։