Posted in Գրականություն 9

Գրականություն

  1. Բայի կազմությունը՝ պարզ կամ ածանցավոր։ Բայածանցներ.
  • սոսկածանցներ՝ ան, են, ն, չ
  • պատճառական ածանցներ՝ ացն, եցն, ցն
  • բազմապատկական ածանցներ՝ ատ, ոտ, կոտ, տ, լտ, շրտ
  • կրավորական ածանց՝ վ։

-Կարդա տեքստը, գտիր բայերը, որոշիր՝ պարզ են, թե ածանցավոր, նշիր քերականական մյուս կարգերը։

Մտավ-
Ասելու-ապակատար ապառնի, 3-րդ դեմք, եզակի
Կազմված է-հարակատար, 3-րդ դեմք, եզակի, կրավորական
Նշանակում է-անկատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի
Կոչում էին-անկատար անցյալ, 3-րդ դեմք, հոգնակի
Նվիրված-հարակատար, 3-րդ դեմք, եզակի, կրավորական
Կառուցված-հարակատար, 3-րդ դեմք, եզակի, կրավորական
Ասում են-անկատար ներկա, 3-րդ դեմք, հոգնակի
Սկսեցին-անորոշ, 3-րդ դեմք, հոգնակի
Կոչել-անորոշ, հոգնակի, 3-րդ դեմք
Հանգչում են-անկատար ներկա, 3-րդ դեմք, հոգնակի
սոսկածանց
Ներկայացնող-պատճառական
Հատկացվող-ենթակայական, 3-րդ դեմք, եզակի, կրավորական, պատճառական
Կան-
Ածվում-անկատար ներկա, 3-րդ դեմք, եզակի, կրավորական
Ավելացնենք-անորոշ, 1-ին դեմք, հոգնակի, պատճառական
Փորձել են-անորոշ, 3-րդ դեմք, հոգնակի
Պատճենել-անորոշ, 3-րդ դեմք, հոգնակի
Լսեք-անորոշ, 2-րդ դեմք, հոգնակի
Ողջունել-անորոշ
Նկատել-անորոշ

Բերված-կրավորական, հարակատար, 3-րդ դեմք, եզակի


-Գրիր ընդգծված բառերի քերականական հատկանիշները։

Ազգային-ածական, հարաբերական
Մարդկությանն-գոյական, տրական, հոգնակի, որոշյալ
Ոգուց-գոյական, բացառական, եզակի, ոչ անձ
Հունական-ածական, հարաբերական
Այսպես-դերանուն, ցուցական
Նվիրված-դերբայ, հարակատար
Կերտվածք-գոյական, ուղղական, եզակի, իր
Անվանի-ածական, հարաբերական
Ուր-դերանուն, հարաբերական
Հարազատությունը-գոյական, ուղղական, որոշյալ, եզակի, ոչ անձ

  1. Ներկայացրու՝ պանթեոն բառը ինչ իմաստներով է գործածվում

Պանթեոն բառը գործածվում է բոլոր աստվածներին, աստվածային մեծություն, մեծությունների հավաքական սիմվոլիկ դամբարան իմաստներով։

  1. Լեզվաբանական մի երևույթի մասին՝ բառիմաստի նեղացմանը, հանդիպել ես տքստերից մեկում։ Այստեղ լեզվաբանական ուրիշ երևույթի մասին է խոսվում՝ պատճենման, որ թարգմանական խնդիր է լուծում։ Գտիր հատվածը, որտեղ խոսվում է դրա մասին։

Ի վերջո ավելացնենք նաև, որ մեզանում փորձել են պանթեոն-ը բառացի պատճենել։ Լսեք նահատակ գրող և քննադատ Արտաշես Հարությունյանին։ Ամենադից (ամենա+դից «աստվածների») մեհյանին սրբազան կամարներուն տակ» («Դանիել Վարուժան և իր նոր գիրքը»)։ Դժվար չէ նկատել պան+թեոն և ամենա+դից բառերի կազմության հարազատությունը։

Բոլոր աստվածների կացարանը (Պ. Բեդիրյան, «Բառերի խորհրդավոր աշխարհից»)

«Որպես ազգային բանաստեղծ, Պուշկինը մտավ համաշխարհային հանճարների Պանթեոնը՝ մարդկությանն ասելու իր խոսքը՝ ռուս ոգուց բխած» (Ավ. Իսահակյան, «Մեծահանճար Պուշկինը»)։

Պա՛նթեոն հին հունական բառ է, որ կազմված է պան- նախածանցից և թեոն (թեիոն) բառից. տառացիորեն նշանակում է «բոլոր աստվածներին»։ Այսպես կոչում էին «բոլոր աստվածներին» նվիրված տաճարները։ Դրանցից հատկապես նշանավոր էր, օրինակ, Հռոմի պանթեոնը՝ կառուցված մ.թ.ա. 2-րդ դարում, ճարտարապետական մի հոյակապ կերտվածք, որի միայն գմբեթի տրամագիծը ավելի քան 43 մ է։ ( Ի դեպ, պան- նախածանցը կա պանթյուրքիզմ, պանիսլամիզմ հետադիմական-շովինիստական ուսմունքների անուների մեջ, և դրան համապատասխանում է հայերեն համա- նախածանցը, օրինակ՝ համաթուրքական բառի մեջ. ասում են նաև համիսլամականություն, որ հոմանիշ է պանիսլամիզմ-ին)։

Դարեր հետո պանթեոն սկսեցին կոչել «աստվածային մեծություն» ներկայացնող անվանի մարդկանց հատկացվող գերեզմանոց-դամբարանները։ Հիշատակելի են Փարիզի Պանթեոնը, ուր հանգչում են մեծագույն ֆրանսիացիների աճյունները. հավերժական փառքի Պանթեոնը Մոսկվայում (1958)։ Պանթեոններ (կենտրոնական և քաղաքային) կան նաև Երևանում։

Սակայն պանթեոն բառն այժմ հաճախ գործ է ածվում նաև խորհրդանշական-փոխաբերական իմաստով՝ «մեծությունների հավաքական սիմվոլիկ դամբարան»։ Բառս այս նշանակությունն ունի հենց Իսահակյանից բերված նախադասության մեջ։

Ի վերջո ավելացնենք նաև, որ մեզանում փորձել են պանթեոն-ը բառացի պատճենել։ Լսեք նահատակ գրող և քննադատ Արտաշես Հարությունյանին.

«… և քննադատությունը, իր պաշտոնին նվիրականության գիտակից, պարտի զինքը (Դանիել Վարուժանին-Պ.Բ.) ողջունել անվերապահ խանդավառությամբ՝ հայկական Ամենադից (ամենա+դից «աստվածների») մեհյանին սրբազան կամարներուն տակ» («Դանիել Վարուժան և իր նոր գիրքը»)։ Դժվար չէ նկատել պան+թեոն և ամենա+դից բառերի կազմության հարազատությունը։

Թողնել մեկնաբանություն